Volgens Albert Einstein de bekende wetenschapper is samengestelde rente het achtste wereldwonder. In het Engels wordt dit fenomeen "compound interest" genoemd.

Je hebt er vast wel eens over gehoord, maar wat is dan precies die kracht van samengestelde rente? Of zoals we het bij wiskunde leren kennen als exponentiële groei. Maar bij wiskunde op school ziet dit er allemaal wel heel leuk uit, maar hoe werkt het en hoe kunnen we deze kracht voor ons laten werken. Met een gemiddeld rendement van 10% kan je aandelenportefeuille over de loop van de tijd enorm groeien. Zo kan een rijkdom worden vergaard waar je nu alleen nog maar van kan dromen. In deze blog zie je de grote impact die samengestelde rente kan hebben op je leven door zo vroeg mogelijk beginnen met beleggen (direct als je 18 wordt of zelfs al via je ouders op jongere leeftijd). Hoe eerder je begint met beleggen, des te minder Euro’s jij zelf hoeft te beleggen, hoe je dit doet leg ik uit in deze blog.

Misschien ken je wel een van de verhalen over het schaakbord met de rijstkorrels of het verhaal over de keuze tussen €3.000.000 direct ontvangen of 1 cent die voor dertig dagen op rij iedere dag verdubbeld.

Voor wie deze verhalen nog niet kent het verhaal van de rijstkorrel gaat als volgt. In India is een koning die ieder jaar bijna de hele oogst opeist van de hardwerkende rijstboeren. De rijstboeren hebben geen keus en geven bijna al hun rijst aan de koning want de koning zegt dat hij dit bewaard voor als er slechte tijden komen. Zodat iedereen in slechte tijden ook nog genoeg te eten heeft. Ieder jaar leven de boeren van net genoeg rijst om van te leven. Hoezo belasting!

Na jaren van overvloed slaat de droogte toe en is er een zeer slechte oogst in de rijstvelden van de west-Bengalen. Alleen de koning heeft nog een overvloed aan rijst in zijn opslag van alle jaren dat hij de inwoners heeft gedwongen te betalen. Maar hij durft het niet uit te delen want een koning die hongerlijdt dat kan toch niet! Ook vraagt hij zich af hoe lang deze droogte nog aan gaat houden, want dat weet niemand. Alle mensen lijden op dit moment honger want ze hebben geen noodbuffer op kunnen bouwen in de afgelopen jaren. Dan zie je maar weer hoe belangrijk het is een buffer op te bouwen.

Op een dag besluit de koning een feestmaal te laten bereiden voor hem en zijn familie. De koning laat een olifant vanaf de opslag komen met 2 volle zakken rijst. Kleine Sheru ziet deze olifant voorbijkomen terwijl hij op zoek is naar een manier om wat geld te verdienen, zodat hij en zijn familie wat kunnen eten deze avond... dan valt hem iets op, de zak die de olifant draagt lekt er vallen constant korrels rijst op de grond. Hij twijfelt geen moment en rent erheen om de rijstkorrels op de vangen. Hiervoor gebruikt hij zijn shirt want daar kan natuurlijk veel meer in dan in zijn kleine handjes, zo slim is kleine Sheru wel. Dan wordt er geroepen 'Halt, staan blijven dief!, jongeman je bent aangehouden voor het stelen van de koning'. Waarop kleine Sheru antwoord ik was alleen maar de rijstkorrels voor de koning op aan het vangen om deze naar hem terug te brengen, wanneer jullie ze onderweg verliezen zou dit ook zonde zijn. Dit gebaar vindt de koning zo mooi dat hij kleine Sheru wil belonen en vraagt Sheru om bij hem te komen.

De wachter van de koning haalt kleine Sheru op en brengt hem naar het prachtige paleis vol met gouden beelden, zoiets heeft kleine Sheru nog nooit gezien! Wat een rijkdom denkt hij en wanneer hij bij de koning komt buigt hij netjes en wacht tot de koning hem toespreekt. De koning verteld hem dat hij de kleine jongen wil belonen voor zijn eerlijkheid en vraagt wat kleine Sheru wil hebben voor zijn goede daad. Waarop kleine Sheru antwoord ik wil één rijstkorrel en voor iedere daaropvolgende dag van de maand het dubbele, dus op de tweede dag wil ik twee rijstkorrels, op de derde dag vier rijstkorrels, en op de vierde dag acht rijstkorrels. De koning stemt hiermee in en stuurt de eerste dag 1 rijstkorrel en wrijft zichzelf nog eens over zijn hoofd en vraagt zich af, 'wat moet die jongen met 1 rijstkorrel?'

Op dag acht stuurt de koning een postduif met 128 rijstkorrels naar het platteland en denkt deze jongen was niet erg slim, dit is nog geen handvol rijstkorrels! Had hij maar gewoon om 2 volle zakken rijst gevraagd dan was hij veel rijker beloond.

Op dag 20 stuurt de koning 524.288 rijstkorrels naar kleine Sheru en zijn familie. Dit is een hele volle zak, het zal wel denkt de koning. Veel meer kan het toch niet worden. Het zal allemaal wel meevallen.

Op dag 29 stuurt de koning 5 olifanten volgepakt met zakken vol met 268.435.456 rijstkorrels naar het platteland. Hij denk hoe kan ik morgen nog eens het dubbele van al deze rijstkorrels sturen. De koning stuurt al zijn werknemers naar alle opslagplaatsen door het land en op de laatste dag levert hij al zijn laatste rijstkorrels aan kleine Sheru 536.870.912 een half miljard rijstkorrels 10 olifanten volgeladen gaan naar het huis van kleine Sheru en de koning zelf gaat ook mee om te zien wat kleine Sheru nu met de rijst gaat doen.

De koning die inmiddels zijn gehele voorraad van 1.073.741.823 rijstkorrels naar kleine Sheru heeft gebracht vraagt hem, 'wat ga je nu doen met al die rijstkorrels?'. Waarop kleine Sheru antwoordt deze ga ik verdelen onder de bevolking voor u heb ik ook een handje rijst omdat u niks meer heeft.

Het gaat hierbij natuurlijk om de verdubbeling van een rijstkorrel per dag, dit is niet reëel in de praktijk. Dit geldt ook bij de keuze tussen nu €3.000.000 of €0,01 eurocent die iedere dag verdubbeld zou worden tot de 30ste dag van de maand geldt hetzelfde verhaal. Op de dertigste dag zou je dan €5.368.709,12 ontvangen dit is natuurlijk een veel groter bedrag dan de €3.000.000. Je had dan dik €2.3 miljoen mis gelopen.

In deze tabel zie je hoe €0,01 zich verdubbeld over de dagen en hoe de rijstkorrel tot een totaal van 1 miljard rijstkorrels kon groeien in 30 dagen. Iedere dag je geld verdubbelen is natuurlijk niet haalbaar.

In de praktijk is dit natuurlijk niet reëel zoals in de inleiding al is beschreven is 7-10% per jaar een reëel getal om mee te rekenen als het gaat om rendementen van de aandelenmarkt. Echter in de praktijk zal de markt hier ieder jaar sterk van afwijken. 10% is het historisch gemiddelde rendement van de MSCI World sinds 1970. Er zijn jaren dat de markt meer dan 20% zakt of stijgt. Ook kan de markt voor een aantal jaren op eenzelfde niveau schommelen. Maar voor het gemak rekenen we in het voorbeeld met de 7%, dit is het historisch rendement minus 3% inflatie. Wanneer je met hogere getallen gaat rekenen is de kans groot dat het rendement erg zal tegenvallen. Het is namelijk geen zekerheid dat de aandelenmarkt in de toekomst gemiddeld 10% rendement blijft geven, dit is een historisch gemiddelde.

Samengestelde rente gaat steeds harder werken naargelang de tijd, dit zal ook blijken uit het volgende voorbeeld van Sam die op 18-jarige leeftijd begint met beleggen en Jan modaal die op vijftig jarige leeftijd pas aan zijn pensioen gaat denken. Die op dat moment ook volop begint te beleggen met veel meer eigen geld.

Sam heeft op jonge leeftijd geleerd dat hoe langer het achtste wereldwonder voor hem kan werken hoe minder hij zelf hoeft te doen voor zijn pensioen. Sam besluit dan ook om €100 euro per maand te gaan beleggen voor de rest van zijn werkende leven dus tot zijn AOW op 70 jarige leeftijd. Hij heeft 52 jaar om zijn geld te laten werken met de kracht van samengestelde rente en in iedere maand van die 52 jaar blijft hij €100 beleggen. Op zijn 18e is dat procentueel gezien nog best een groot deel van zijn inkomen maar naargelang hij meer gaat verdienen is dit nog maar 4,5% van zijn inkomsten (uitgaande van modaal €26.940 per jaar). Waarom jij vandaag nog moet beginnen met beleggen.

Sam zoekt op zijn 18e een baantje bij een supermarkt dit doet hij naast zijn studie om €100 per maand te kunnen beleggen in een indexfonds met een wereldwijde spreiding. Dit komt neer op ongeveer €3,33 per dag. Daarnaast zorgt Sam ervoor dat hij tegen zo laag mogelijke kosten belegt om zo te voorkomen dat hij 2-0 achter komt te staan, hoe dat zit lees je hier. Op zijn opleiding zit Sam samen met Jan, Jan is een student die elke euro uitgeeft en maximaal leent bij Ome DUO. Sam probeert Jan tevergeefs uit te leggen dat hij ook zou moeten beginnen met beleggen in indexfondsen. Jan wil niet luisteren naar zijn adviezen over het zo jong mogelijk beginnen met beleggen en gebruik maken van de kracht van samengestelde rente.

Wanneer Sam geslaagd is voor zijn diploma en fulltime gaat werken blijft hij €100 per maand beleggen, dit doet hij in de goede en slechte tijden van de aandelenmarkt. Sam blijft dit volhouden omdat hij dit bedrag iedere maand automatisch naar zijn beleggingsrekening overboekt. Hij volgt namelijk de 8 regels van beleggen.

Wanneer Sam 50 is en inmiddels al €141.520 in zijn beleggingsportefeuille heeft zitten komt hij zijn oude klasgenoot Jan Modaal tegen. Jan is inmiddels ook bijna 50 en vraagt toch maar eens aan Sam hoe hij dat beleggen nou aanpakte en of hij dat nog doet? Sam verteld hem dat hij al €141.520 aan beleggingen heeft opgebouwd en hoe Jan dit aan zou moeten pakken. Waarop Jan antwoord ik ga ervoor zorgen dat ik €1000 per maand kan gaan beleggen en dan heb ik uiteindelijk een grotere pot voor mijn pensioen dan jij. Sam denkt laat hem maar lachen hij moet extreem gaan bezuinigen en bijna de helft van zijn inkomsten beleggen en dan hoopt hij mij in deze 20 jaar nog in te halen.

Inmiddels hebben Sam en Jan beide de AOW-leeftijd bereikt waarop zij met pensioen kunnen zoals we dat in de volksmond zeggen, eigenlijk hebben zij de AOW gerechtigde leeftijd bereikt. Dit is in hun geval 70 jaar oud. Benieuwd op welke leeftijd jij recht hebt op AOW bereken de schatting voor jou dan hier.

Sam heeft dus iedere maand €100 geïnvesteerd vanaf zijn 18de tot zijn 70ste verjaardag. Het vermogen dat hij zelf heeft ingelegd is in totaal €62.400 (lichtblauw in de tabel). Zijn totale rendement over het belegde vermogen is 862%, In de tabel is in het blauw de groei van vermogen van Sam over de jaren heen te zien. Hier is dus ook duidelijk de kracht te zien van de samengestelde rente en dat hoe langer deze wordt gebruikt hoe meer rendement er gemaakt kan worden. Op zijn 70ste verjaardag is dit bedrag zelfs gegroeid tot wel €600.276!

Wanneer we uitgaan van de 4% regel kan Sam tijdens zijn pensioen dus €24.000 per jaar opnemen van zijn vermogen zonder dat dit slinkt. Hij kan er natuurlijk ook voor kiezen om een groter deel op te nemen en zo langzaam zijn portefeuille af te bouwen en hier ruim van te leven.

Jan Modaal belegd dus €1000 per maand van zijn 50ste verjaardag tot 70ste verjaardag. Het totaal ingelegd eigen vermogen (228.000) met het totaalrendement over het totale vermogen van 110,5%. Dit zorgt voor een pensioenpot van €479.945 voor Jan, waarmee hij dus tijdens zijn pensioen een inkomstenbron heeft van €19.200 per jaar (uitgaande van de 4% regel).

Het is dus van belang zo lang mogelijk gebruik te maken van de kracht van samengestelde interest. Je kan beter klein en vroeg beginnen dan denken dat je de kracht van de tijd * samengestelde interest kan verslaan! Wat ook een belangrijke les is om hieruit mee te namen is dat het totaal aan geld dat Sam inlegt 62.400 ten opzichte van dat van Jan 228.000, Dat scheelt gewoon 165.600! Dat is 72% minder eigen geld ingelegd en 752% meer rendement over dit geld.